معاملات دست دوم سواد دیجیتال

دیگر سرتان کلاه نمی‌رود: هوش مصنوعی و پایان دوران سرکیسه کردن مشتریان کم‌اطلاع؟

پایان عدم‌تقارن اطلاعات
در تصویر، یک تعمیرکار با ابزار جوشکاری مشغول ترمیم بخش آسیب‌دیده و بی‌رنگ بدنه خودرو است که نزدیک در عقب ماشین قرار دارد. یک کادر گفت‌وگو با متن «چند می‌گیری بی‌رنگ درش بیاری؟» روی تصویر قرار گرفته است.
یونس مرادی
زمان مطالعه ۴ دقیقه
بازبینی: علی‌اصغر هنرمند

تا حالا پیش‌آمده که ماشین را برای ایرادی ساده ببرید تعمیرگاه اما مکانیک بخواهد وسط کار سراغ «تعمیر موتور» برود و فهرست مخارج بلندبالا روی میز بگذارد؟ معمولا هم کار زیادی از دست‌تان برنمی‌آید، فقط می‌توانید امیدوار باشید انصاف طرف از طمعش بیشتر باشد. 

اقتصاددان‌ها برای این وضعیت یک اسم جذاب دارند: «عدم تقارن اطلاعات»؛ یعنی زمانی که فروشنده یا کارشناس، خیلی بیشتر از مشتری می‌داند و اگر وجدان کاری نداشته باشد، از این اختلاف اطلاعاتی سوء استفاده می‌کند.

حالا نشریه اکونومیست در تحلیلی تازه به این نتیجه رسیده که دوران سرکیسه کردن مشتریان رو به پایان است؛ چون هوش مصنوعی قرار است آنقدر سطح اطلاعات مشتریان را بالا ببرد که دیگر به سادگی فریب نمی‌خورند.

مشکلی قدیمی

سال‌هاست بخش بزرگی از بازار روی یک نابرابری ساده بنا شده: فروشنده، کارشناس یا شخص واسطه معمولاً بیشتر از خریدار می‌داند. تعمیرکاری که صورت‌حساب اضافه برایتان می‌نویسد، یا دلالی که سعی دارد کالای معیوب را به عنوان جنس سالم قالب کند، همه در حال سواری گرفتن از «عدم تقارن اطلاعات» هستند. 

طبق یک مطالعه‌ حدود ۲۵٪ از هزینه‌های مصرف‌کننده آمریکایی صرف کالاها و خدماتی می‌شود که در آن‌ها «عدم تقارن اطلاعاتی شدید» وجود دارد. یک مثال روشن: سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در این کشور صرف درمان‌های غیرضروری و کم‌ارزش می‌شود. هزینه‌ای که اگر بیمار اطلاعات بیشتری داشت، اصلا نباید پرداخت می‌شد!

هوش مصنوعی: مشاوری با تجربه در جیب شما

مطالعات جدید نشان می‌دهد مدل‌های زبانی هوش مصنوعی، با بالا بردن سطح آگاهی خریداران، این بازی قدیمی را بر هم می‌زنند. دیگر برای فهمیدن علت چکه کردن شیر آب یا صدای غیرعادی موتور ماشین، لزوما مجبور نیستید منتظر نظر «استادکار» بمانید. 

ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند با تحلیل یک عکس، ویدیو یا فایل صوتی، با دقتی شگفت‌انگیز و با هزینه‌ای ناچیز، سراغ ریشه مشکل بروند و به شما بگویند دقیقا چه چیزی خراب است و تقریبا باید انتظار چه هزینه‌ای داشته باشید.

این مطلب را هم در «نوشدارو» بخوانید: پرامپت نویسی چیست و چگونه با هوش مصنوعی حرف بزنیم تا به بهترین نتیجه برسیم؟

نتایج استفاده از هوش مصنوعی

چند پژوهش دانشگاهی نشان داده‌اند کاربرانی که هنگام چانه‌زدن بر سر اجاره خانه یا خرید خودروی دست‌دوم از مدل‌های هوش مصنوعی کمک گرفته‌اند، در نهایت توانسته‌اند قراردادهای بهتری ببندند؛ یعنی همان اطلاعاتی که قبلا فقط در اختیار مشاوران حرفه‌ای بود، حالا برای آدم‌های معمولی هم دسترس‌پذیر شده است.

این تغییر فقط محدود به بازار مسکن و خودرو نیست. حتی در حوزه‌های تخصصی مثل «حقوق» هم شرایط در حال تغییر است. برای مثال در یک مطالعه مشخص شده افرادی که از هوش مصنوعی برای نوشتن شکواییه کمک گرفته‌اند، در ۴۹ درصد موارد موفق به دریافت غرامت شده‌اند؛ در حالی که نرخ موفقیت شکایات معمولی کمتر بوده است. 

جنگ ربات‌ها: طرف مقابل هم بی‌کار نمی‌نشیند!

البته نباید فکر کنیم فقط مشتریان از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. همان فروشنده‌ای که امروز از بی‌اطلاعی شما سوء استفاده می‌کند، فردا می‌تواند از هوش مصنوعی بپرسد «چطور بیشترین مبلغ ممکن رو از این مشتری بگیرم؟» یا «چه توضیحی بدهم که قانع‌کننده‌تر باشه؟».

 فروشنده‌های آنلاین هم همین مسیر را می‌روند؛ آن ها توضیحات محصولات و متن‌های تبلیغاتی را با هوش مصنوعی بازنویسی می‌کنند تا برای مشتری جذاب‌تر و قانع‌کننده‌تر باشند.

احتمالا در آینده‌ای نه‌چندان دور، چانه‌زنی در بازار شبیه به یک دوئل بین دو ربات هوشمند خواهد شد؛ یکی در نقش فروشنده‌ای که می‌خواهد با بالاترین قیمت بفروشد، دیگری در نقش خریداری که می‌خواهد به پایین‌ترین قیمت بخرد. 

اما یک نکته تقریبا قطعی است: دورانی که مشتری‌ ناآگاه به راحتی سرکیسه می‌شد، دارد به پایان می‌رسد و «عدم تقارن اطلاعات» قرار است کمتر از همیشه باشد. 

البته به شرطی که روی ارتقای سواد دیجیتال‌تان کار کنید، تا از این ابزارها زودتر و بهتر از دیگران استفاده کنید. نوشدارو هم با همین هدف در کنار شما است.

بازبینی: علی‌اصغر هنرمند

نظر بدهید

    پست‌های مرتبط

    مطالب پرنگاه

    ویدیوهای نوشدارو

    ویدیو های بیشتر

    حکایت‌های کوتاه، حقیقت‌های بزرگ

    در این بخش، به بررسی دقیق و جامع نشانه‌ها و رفتارهایی می‌پردازیم که ممکن است به کلاهبرداری آنلاین مرتبط باشند. شناخت این موارد می‌تواند به شما کمک کند.

    ویدیو های بیشتر

    منابع

    1. The Economist
      https://www.economist.com/finance-and-economics/2025/10/27/the-end-of-the-rip-off-economy