راهنمای والدین خبر و تحلیل سواد دیجیتال

آیا هدف و محتوای «تیک‌تاک» برای کاربران چینی و دیگر نقاط دنیا متفاوت است؟

دو چهره‌ی تیک‌تاک
ر، لوگوی بزرگ و رنگارنگ شبکه اجتماعی تیک‌تاک در سمت راست قرار دارد. در پس‌زمینه، نقشه‌ای قرمزرنگ از کشور چین دیده می‌شود که به ارتباط تیک‌تاک با این کشور اشاره دارد و در جلوی تصویر عکس رئیس جمهور فرانسه قرار دارد.
یونس مرادی
زمان مطالعه ۳ دقیقه
بازبینی: علی‌اصغر هنرمند

«امانوئل مکرون»، رئیس جمهور فرانسه در گفت‌وگو با یک روزنامه‌های محلی مدعی شده چین برای بچه‌های خودش یک نسخه آموزشی و مفید از «تیک‌تاک» درست کرده، ولی نسخه‌ خارجی آن طوری طراحی شده که توان ذهن جوان‌ها را تضعیف می‌کند.

 یورونیوز هم برای صحت‌سنجی این ادعا، نسخه‌‌های داخلی و جهانی تیک‌تاک را مقایسه کرده و به نتایج جالبی رسیده: 

دو اپلیکیشن، یک مالک

در چین، تیک‌تاک (TikTok) با نام دویین (Douyin) عرضه می‌شود و سازنده هر دو شرکت «بایت‌دنس» است. ظاهرشان یکی است؛ همان لوگو، همان طراحی. اما اختلاف اصلی در «محتوا» و «قوانین» است.

در چین اگر زیر ۱۴ سال باشید، «دویین» برای شما نقش معلمی سخت‌گیر اما دلسوز را بازی می‌کند. میزان استفاده کودکان به ۴۰ دقیقه در روز محدود شده و بین ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح هم کرکره اپلیکیشن را پایین می‌کشند تا بچه‌ها بخوابند!

در نسخه جهانی خبری از این محدودیت‌ها نیست و الگوریتم می‌تواند تا صبح شما را در چرخه بی‌پایان ویدیوها نگه دارد…

فرق محتوا دقیقا چیست؟

مکرون می‌گوید چین فهمیده که وسط «جنگ شناختی» هستیم و استراتژی‌اش، صادرات محتوایی است که جوانان غربی را کُند ذهن بار بیاورد؛ از سوی دیگر محتوای تقویت‌کننده را برای خودش نگه می‌دارد.

یورونیوز برای بررسی این ادعا، با ساخت پروفایل برای یک نوجوان ۱۳ ساله، سری به هر دو اپلیکیشن زد. نتیجه جالب بود؛ در نسخه چینی فضای کاربری پر از آزمایش‌های علمی ساده، آموزش زبان و ویدیوهای خلاقانه‌ای است که چیزی به آدم اضافه می‌کردند (در اسکرین‌شات‌هایی که منتشر کرده‌اند، حس کلاسِ درسِ تعاملی می‌گیرید).

این تصویر شامل ۳ بخش است: تصویر اول یک لیوان آزمایشگاهی شفاف را نشان می‌دهد که داخل آن آب و یک تخم‌مرغ وجود دارد، و حباب‌هایی در حال بالا آمدن از تخم‌مرغ هستند. تصویر دوم دو نفر را در فضای باز کنار یکدیگر نشان می‌دهد، با کلمات انگلیسی مانند “happy” و “sunny” که برای آموزش زبان به کار رفته‌اند. تصویر سوم یک پیانو در گوشه اتاق را نشان می‌دهد که فردی در حال آموزش تمرینات موسیقی با استفاده از اعداد برای صداها است.

اما در تیک‌تاک جهانی انگار به شهربازی رفته‌اید: رقص‌های وایرال، شوخی‌های دم‌دستی و محتوای کم ارزش سهم غالب را دارد. البته در تیک‌تاک محتوای آموزشی هم پیدا می‌شود، اما باید با ذره‌بین دنبالش بگردید؛ در حالی که در نسخه چینی این نوع محتوا کاملا جلوی چشم است. 

پشت پرده تفاوت‌ها

بخشی از این تفاوت‌ها به قوانین داخلی چین برمی‌گردد. از سال ۲۰۲۱ قانونی در این کشور تصویب شده که پلتفرم‌های اجتماعی را «موظف» می‌کند برای کاربران زیر ۱۴ سال محدودیت زمانی بگذارند.

تمام این‌ ماجراها یادآور یک نظرسنجی معروف است: از بچه‌ها پرسیده بودند «دوست دارید در آینده چه کاره شوید؟» در آمریکا پاسخ غالب بچه‌ها «اینفلوئنسر» بود و در چین «فضانورد». 

فراموش نکنید که تکنولوژی دارد ذهن شما را شکل می‌دهد، باید محتوای مصرفی‌تان را به دقت و هوشمندانه انتخاب کنید.

این مطالب را هم در «نوشدارو» بخوانید:

بازبینی: علی‌اصغر هنرمند

نظر بدهید

    پست‌های مرتبط

    مطالب پرنگاه

    ویدیوهای نوشدارو

    ویدیو های بیشتر

    حکایت‌های کوتاه، حقیقت‌های بزرگ

    در این بخش، به بررسی دقیق و جامع نشانه‌ها و رفتارهایی می‌پردازیم که ممکن است به کلاهبرداری آنلاین مرتبط باشند. شناخت این موارد می‌تواند به شما کمک کند.

    ویدیو های بیشتر

    منابع

    1. Euronews
      https://www.euronews.com/my-europe/2025/11/27/fact-check-is-china-using-tiktok-to-dumb-down-european-children