«همه‌چیز با یک پیام شروع شد. پدر سالخورده من، پس از فوت مادرم به شدت احساس تنهایی می‌کرد. سال گذشته تصمیم گرفت خانه‌اش را بفروشد و به خانه سالمندان نقل‌مکان کند تا باقی عمرش را در آرامش بگذراند. اما همین تنهایی و زخم‌های روحی کهنه، او را به طعمه‌ای بی‌صدا بدل کرد و در دام دنیای مجازی گرفتار شد.»
روایتی که می‌خوانید، نمونه‌ای عینی از «کلاهبرداری عاطفی» (Romance Scam) است؛ از پیچیده‌ترین و خطرناک‌ترین نوع فریب آنلاین، زیرا قربانی علاوه بر از دست دادن سرمایه مالی، به سبب نزدیکی عاطفی با فرد سوءاستفاده‌گر، آسیب روانی نیز متحمل می‌شود.
طبق توضیح فرزند خانواده در شبکه اجتماعی Reddit، زنی که ادعا می‌کرد ساکن لندن است وارد زندگی پدر شد؛ با عکس‌های جذاب، لحنی دلنشین، وعده عشق، ازدواج و ارثی بزرگ در راه. پدر بی‌اختیار شیفته‌اش شد و همه‌چیز را باور کرد.
بی‌آنکه به هشدارها اعتنا کند، تصویر کارت شناسایی‌اش را برای زن فرستاد. اعتماد آن‌چنان بالا گرفت که همه دارو ندارش را به دست کسی سپرد که اصلاً وجود خارجی نداشت؛ عکس دسته‌چک، اطلاعات بانکی و هر چه داشت، قدم به قدم در اختیار او قرار گرفت.
فرزندان ابتدا شک کردند، اما کمی بعد مطمئن شدند. عکس‌های زن با هوش مصنوعی ساخته شده بود، غلط‌های گرامری و درخواست‌های مالیِ پی در پی، همه نشانه‌های آشکار یک کلاهبرداری اینترنتی بود. نتیجه این شد که پدر خانواده بیش از ۱۵۰ هزار دلار، یعنی تمام پس‌انداز عمرش را از دست داد.
وقتی حقیقت بر خانواده روشن شد، خواستند جلوی فاجعه را بگیرند، اما پدر نپذیرفت. گوشی‌اش را پس خواست، به فرزندانش توهین کرد، سرشان فریاد کشید و حتی دخترش را کتک زد. آخر شب، گوشی به دست، به اتاقش بازگشت و خانواده ماندند با زخمی عمیق‌تر از زیان مالی: از دست رفتن اعتماد، عشق، امنیت و آینده.
چرا سالمندان بیشتر در معرض خطرند؟
سالخوردگانِ تنها از نظر عاطفی حساس‌تر و آسیب‌پذیرترند، اما تصور نکنید فقط آن‌ها هستند که طعمه می‌شوند؛ کلاهبرداران می‌توانند هر کسی را شکار کنند. معمولاً از عکس‌های جعلی یا تصاویر ساخته‌شده با هوش مصنوعی بهره می‌برند و گاه با هویت دزدیده‌شده افراد واقعی، اعتماد قربانی را جلب می‌کنند.
چهره دیگر ماجرا: Online Grooming
سودجویان حتی ممکن است سراغ کودکان خانواده بروند؛ به این روش «آنلاین گرومینگ» (Online Grooming) می‌گویند که پیش‌تر به آن پرداختیم. آن‌ها با چت‌‌های دوستانه اعتماد کودک را جلب می‌کنند، سپس اطلاعاتی درباره دارایی خانواده و محل اشیای قیمتی می‌گیرند و در فرصت مناسب سرقت می‌کنند یا کودک را فریب می‌دهند تا در یک قراری به‌ظاهر دوستانه، پول یا جواهرات را همراه خود بیاورد.
پیشرفت فناوری، پیچیدگی فریب
با پیشرفت تکنولوژی، نمونه‌های این کلاهبرداری‌ها رو به افزایش است. کلاهبرداران ماه‌ها صبورانه رابطه را حفظ می‌کنند تا اعتماد کامل حاصل شود، سپس طی چند مرحله مبالغ مختلف طلب می‌کنند.
پرچم‌های قرمز؛ نشانه‌هایی که باید جدی بگیرید
- خودداری از تماس تصویری یا دیدار حضوری
- استفاده از عکس‌های جعلی یا غیرواقعی
- اشتباهات نگارشی فراوان
- روایت‌های عجیب و غیرمنطقی
- درخواست پول به دلایل احساسی
- تأکید بر رازداری مطلق
- تغییر لحن ناگهانی (از محبت به تهدید)
- درخواست اطلاعات شخصی یا مالی
- ابراز عشق و علاقه شدید و زودهنگام
هر چه دانش خود و اطرافیان را درباره این شگردها افزایش دهید، احتمال گرفتار شدن کاهش می‌یابد. برای آگاهی بیشتر و یادگیری نکاتی که کمک می‌کند این ترفندها را زودتر تشخیص دهید، ویدئوی آموزشی «کلاهبرداری عاطفی» را تماشا کنید:
فراموش نکنیم که در عصر هوش مصنوعی، عشق جعلی می‌تواند از هر زمان دیگری واقعی‌تر به نظر برسد. هوشیار باشیم!
نظر بدهید