خیلی‌ها فکر میکنند قلدری در محل کار یعنی داد زدن، توهین کردن یا آزار مستقیم. اما واقعیت این است که قلدری همیشه به این شکل اتفاق نمی‌افتد. در بسیاری از موارد، قلدری به شکل غیرمستقیم رخ می‌دهد که به آن «قلدری پنهان» (Cover Bullying) می‌گویند و اگر در محیطهای دورکاری انجام شود یا ابعاد دیجیتال پیدا کند، ممکن است به قلدری اینترنتی هم منجر شود که پیش‌تر در سایت نوشدارو به آن پرداختیم.
این نوع آزارهای خاموش خیلی وقت‌ها بدون این‌که کسی متوجه شود اتفاق می‌افتد، اما میتواند به اندازه قلدری آشکار و حتی بیشتر از آن آسیب‌زننده باشد. به‌ویژه در محیطهای کاری امروز که اغلب ترکیبی از کار حضوری و آنلاین است. گاهی هم شخص به صورت تیمی مورد آزار روانی قرار می‌گیرد.
در این مقاله قصد داریم به طور کامل به پیامدهای ناشی از آزار خاموش در محل کار اشاره کنیم و راههای مقابله با آن را توضیح دهیم تا اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، با داشتن آگاهی کافی و سواد دیجیتال، آسیب کمتری ببینید.
۷ نشانه قلدری پنهان در محل کار
قلدری پنهان اغلب متوجه افراد بااستعداد، پرتلاش و توانمند سازمان است؛ افراد با توانایی متوسط هیچ‌وقت برای یک فرد زورگو و خودشیفته تهدید به حساب نمی‌آیند.
قلدری پنهان شکل‌های مختلفی دارد، اما ویژگی مشترک همه آنها این است که نیت شخص آسیب‌زننده در پشت رفتاری به ظاهر «بی‌اهمیت» یا حتی «عادی» پنهان شده است. شناخت این رفتارها، اولین قدم در مقابله با آنها است.
نمونه‌هایی از قلدری پنهان در محیط کار عبارتند از:
- پنهان کردن اطلاعات: با این کار شما را عمداً در جریان موضوعات مرتبط با کار قرار نمی‌دهند و گاهی آموزش‌های مفید و اطلاعات مهم را از شما دریغ میکنند تا از نظر کاری نتوانید پیشرفت کنید.
- طرد کردن همکار از جمع: در محیط کارِ حضوری با نادیده گرفتن شما در جمع، برای مثال در وقت ناهار یا بحثهای گروهی، سعی میکنند شما را بی‌ارزش جلوه دهند و این حس را منتقل کنند که تنها هستید. اگر هم به صورت دورکاری یا در فضای کار دیجیتال مشغول به کار هستید، شما را به جلسات آنلاین دعوت نمی‌کنند یا در بحثهای تیمی راه نمی‌دهند. همچنین از ایمیل‌های کاری شما را حذف میکنند.
- ایجاد مانع در پیشرفت شغلی: از دیگر راههای قلدری پنهان در محیط کار این است که توانایی‌ها و ارزش‌های کاری شما را نادیده می‌گیرند و فرصتی برای ارتقاء شغل نمی‌دهند. برعکس، با ترفیع دادن به همکارانی که از نظر شایستگی و مهارت در سطح پایین‌تری نسبت به شما قرار دارند یا تازه وارد محیط کار شده‌اند، حس بی‌انگیزگی در شما ایجاد میکنند.
- عدم آموزش صحیح: یکی از راههای قلدری پنهان این است که وظیفه‌ای را به شما محول میکنند، اما درموردش هیچ توضیح خاصی نمی‌دهند یا با دادن اطلاعات نادرست یا مبهم، باعث می‌شوند که شما نتوانید آن کار را درست انجام دهید یا وقت زیادی را صرف انجام دادن آن کنید. در هر صورت، بعد از ارائه کار، متهم‌تان میکنند به این‌که از عهده کار برنیامده‌اید و شما را در انجام وظایف ناتوان یا غیرحرفه‌‌ای جلوه می‌دهند.
- تخریب اعتبار: برای این‌که شما را از چشم مدیر یا سایر همکاران بیندازند، درموردتان شایعه‌پراکنی میکنند یا اطلاعات نادرستی از شما به دیگران می‌دهند. همچنین سعی میکنند با زیر سوال بردن کار شما در جمع یا رفتارهای تحقیرآمیز، اعتبارتان را خدشه‌دار کنند. معمولاً هم به طور موقت در این کار موفق می‌شوند، چون تیم تشکیل می‌دهند و بازی روانی را به صورت دسته‌جمعی پیش می‌برند.
- پرخاشگری منفعل: این رفتار با غرض‌ورزی شخصی همراه است و فرد به‌جای این‌که خشم یا مخالفتش را مستقیم بروز دهد، به شکلی غیرمستقیم و گاهی با پوشش محترمانه بیان می‌کند. به همین دلیل، فرد قربانی دچار سردرگمی، دلخوری و بی‌اعتمادی می‌شود، چون رفتار همکار یا مدیر به ظاهر دوستانه یا بی‌طرفانه است، اما در باطن بار منفی دارد.
- بزرگ جلوه دادن افراد بی‌تجربه و تازه‌کار: وقتی کارمندی کارش را خوب انجام می‌دهد و توانایی پیشرفت و آینده شغلی بهتر در محیط کارش را دارد، ممکن است برخی از همکاران احساس خطر کنند و برای دلسرد کردن آن شخص از ترفند بالا بردن افراد کم‌تجربه و متوسط و تشویق کردن از آنها در جمع استفاده کنند. در این صورت، شخصی که سال‌ها تجربه دارد، با دیدن این تبعیض‌ها احساس سرخوردگی می‌کند و حتی ممکن است به فکر پیدا کردن شغل دیگری باشد.
فراموش نکنید که قلدری پنهان اغلب متوجه افراد بااستعداد، پرتلاش و توانمند سازمان است؛ افراد با توانایی متوسط هیچ‌وقت برای یک فرد زورگو و خودشیفته تهدید به حساب نمی‌آیند.
تفاوت قلدری پنهان با آشکار
قبل از این‌که بخواهیم انواع قلدری در محیط کار را توضیح دهیم، بهتر است فرق آن را با قلدری آشکار بدانیم. قلدری آشکار (Overt Bullying) به شکل رفتارهای خصمانه، پرخاشگرانه، واضح و مستقیم بروز می‌کند. برخی از این رفتارها را در ادامه فهرست کرده‌ایم.
- داد زدن یا ناسزا گفتن در جمع، چه در جلسات حضوری چه آنلاین
- تهدید کردن یا تحقیر کردن جلوی سایر همکاران
- اعمال فشار یا ترساندن و استرس وارد کردن
- بزرگ جلوه دادن یک اشتباه کوچک و سرزنش کردن با لحن و الفاظ نامناسب
این نوع قلدری در محیط کار معمولاً چون جلوی سایر همکاران انجام می‌شود، می‌توان آن را به منابع انسانی یا مدیران ارشد گزارش داد. اما وقتی از نوع پنهان باشد، جمع‌آوری شواهد و مدارک کار سخت‌تری است و چون اطرافیان متوجه آن نمی‌شوند، فشار روانی بیشتری ایجاد می‌کند. موارد زیر از نوع قلدری پنهان است:
- همکاری ظاهری در جمع و مخالفت پنهانی در پشت صحنه
- تعریف‌های دوپهلو یا کنایه‌آمیز
- حذف فرد از گرو‌ه‌ها یا تصمیم‌گیری‌ها
قلدری سایبری در محل کار: زخم‌های نامرئی در عصر دورکاری
قلدری سایبری در محل کار به استفاده از ابزارهای دیجیتال برای آزار دادن، تحقیر کردن یا تهدید کردن همکار گفته می‌شود. این ابزارها میتواند شامل ایمیل، پیام‌رسان‌های فوری، پلتفرم‌های کنفرانس ویدئویی یا شبکههای اجتماعی باشند. اگر با یک یا چند مورد زیر در محل کار خود مواجه شده‌اید، احتمالاً با قلدری سایبری درگیر هستید.
- ارسال ایمیل‌های توهین‌آمیز یا تحقیر کننده
- گذاشتن نظرات تحقیرآمیز در گروه‌های کاری
- به اشتراک گذاشتن تصاویر یا اطلاعات نامناسب درباره همکار
- هم‌دستی گروهی علیه یک فرد در بسترهای کاری دیجیتال
چرا قلدری سایبری نگران‌کننده است؟
قلدری سایبری ممکن است کمتر از قلدری حضوری ترسناک یا جدی به نظر برسد، اما واقعیت این است که این نوع آزار خاموش، به دلیل ویژگیهای خاص فضای دیجیتال، تأثیر روانی عمیق‌تری دارد و تشخیص و مقابله با آن دشوارتر است. در ادامه مقاله به دلایلی اشاره می‌کنیم که نشان می‌دهد قلدری سایبری باید جدی گرفته شود:
- ناشناس بودن عامل آزار: شخص آزاردهنده میتواند بدون نمایش هویت واقعی‌اش پیام ارسال کند یا در فضای مجازی پنهان بماند. این موضوع احساس امنیت قربانی را به شدت تهدید می‌کند.
- فقدان تماس رودررو: ارتباط نداشتن به صورت رودررو باعث کاهش همدلی و افزایش خشونت کلامی می‌شود. شخص آزاردهنده پیامدهای رفتارش را مستقیم نمی‌بینید و به همین دلیل به کارش ادامه می‌دهد.
- دسترسی ۲۴ ساعته: آزار سایبری محدود به ساعت کاری یا مکان خاصی نیست. ممکن است قربانی حتی نیمه‌شب هم پیام‌های آزاردهنده دریافت کند.
- از بین رفتن مرز بین فضای کاری و شخصی: قلدری ممکن است از محیطهای کاری به شبکههای اجتماعی یا زندگی شخصی قربانی نیز کشیده شود.
- امکان ذخیره و انتشار پیام: برخلاف کلماتی که در محیطهای کار حضوری گفته می‌شوند و ممکن است فراموش شوند، پیام‌های دیجیتال را می‌توان ذخیره، فوروارد یا بازنشر کرد و به آسیب تداوم داد.
- اشکال جدید و پنهان قلدری: حذف شدن از جلسات آنلاین، نادیده گرفتن پیام‌ها یا بی‌توجهی در گفت‌و‌گوهای گروهی، همگی نمونه‌هایی از قلدری پنهان در فضای دیجیتال هستند.
افرادی که قلدری پنهان را در محیط کار تجربه میکنند، مدام با افکار منفی روبه‌رو می‌شوند و ترس از آینده کاری باعث نشخوارهای فکری خواهد شد. توصیه می‌کنیم راههای مدیریت افکار منفی در دوران بحران را در نوشدارو مطالعه کنید تا بتوانید بهتر با شرایط فعلی خود مواجه شوید.
چرا قلدری پنهان در تیم‌های دورکاری بیشتر اتفاق می‌افتد؟
در محیطهای دورکاری، عدم ارتباط رودررو و فاصله فیزیکی باعث می‌شود رفتارهای سمی شدت بگیرد، اما دیرتر شناسایی شود. در محیط کاری حضوری نشانه‌های زورگویی مثل بالا بردن صدا یا نادیده گرفتن کسی در جمع ممکن است توسط دیگران دیده یا شنیده شود. اما در دورکاری خبری از گپ‌وگفت‌های همکاران یا مشاهده‌های اتفاقی نیست. در نتیجه ممکن است رفتارهای آزاردهنده در خفا و بدون این‌که کسی متوجه شود، ادامه پیدا کند.
برخی از عواملی که ریسک قلدری پنهان را در تیم‌های دورکار افزایش می‌دهد، عبارتند از:
۱. پنهان‌کاری در سکوت دنیای مجازی
در فضای آنلاین، همکار یا مدیر زورگو میتواند دیگران را از جلسات حذف کند، پیام‌های طعنه‌آمیز بفرستد یا همکاری را نادیده بگیرد، بدون این‌که کسی متوجه شود.
۲. تنهایی و نبود حمایت فوری
در دوران دورکاری، کسی نیست که ناراحتی همکاری را ببیند یا از او حمایت کند. این تنهایی، فشار روانی و قلدری پنهان را تشدید می‌کند.
۳. موانع ارتباطی و فرهنگی
در تیم‌های دورکاری، به‌ویژه اگر همکاران در کشورهای مختلف باشند، اختلاف زمانی، زبان یا نوع ارتباط‌ها میتواند گاهی باعث قلدری پنهان شود. برای مثال، ممکن است رئیس پروژه یا شرکت، عمداً زمانی را برای جلسات در نظر بگیرد که برای شخص مدنظر نامناسب باشد و باعث شود او از جلسات جا بماند یا بازدهی کافی نداشته باشد.
یا ممکن است از جملاتی پر از ابهام در نوشته‌های خود استفاده کند تا همکار متوجه منظور او نشود یا اشتباه برداشت کند و کار به درستی پیش نرود. در نتیجه انگشت اتهام به سوی شخصی گرفته می‌شود که از عهده کار بر نیامده، درحالی‌که مشکل از جانب شخصی بوده که توضیحات کافی ارائه نکرده است.
در برخی موارد هم مشکلات ضعیف بودن سرعت اینترنت میتواند بهانه‌ای برای قلدری پنهان شود و شخص آن را عدم دسترسی به همکار در بازه زمانی کاری بداند و گزارش کند.
چرا قلدری پنهان خطرناک است؟
قلدری پنهان به دلیل ویژگیهای خاصی که دارد، خطر بیشتری برای کارمندان، چه در محیط فیزیکی و چه در فضای کاری دیجیتال خواهد داشت. از همه بدتر این‌که این اتفاق به تدریج می‌افتد و آسیب‌های روانی آن عمیق‌تر است. مهم‌ترین دلایل خطرناک بودن قلدری پنهان را در ادامه بررسی کرده‌ایم.
- اغلب از سوی مدیران یا منابع انسانی جدی گرفته نمی‌شود، چون پنهانی و غیرمستقیم است و سایر همکاران متوجه آن نمی‌شوند.
- بهترین افراد سازمان را هدف قرار می‌دهد، چون با پیشرفت خود حس حسادت و رقابت سایر همکاران را برانگیخته میکنند.
- آثار روانی عمیق‌تری دارد، چون در ابتدا ممکن است خود شخص هم متوجه آن نشود و به مرور زمان باعث کاهش اعتماد‌به‌نفس، بی‌انگیزگی، فرسودگی شغلی و حتی افسردگی می‌شود.
- تداوم دارد، چون معمولاً قلدری پنهان با یک استراتژی هدفمند اجرا می‌شود و قربانیان احساس میکنند که نمی‌توانند موضوع را گزارش دهند یا ثابت کنند. در نتیجه چرخه قلدری پنهان ادامه پیدا می‌کند و فضا برای زورگویان امن‌تر خواهد شد.
- باعث کاهش عملکرد سازمان می‌شود، چون افراد خوب و باپشتکار مجموعه دچار بی‌انگیزگی می‌شوند و همکاری در محیط کار کاهش می‌یابد. در نتیجه سلامت روان تیم و سازمان آسیب می‌بیند و در راندمان کاری شرکت نیز اثر منفی دارد.
پیامدهای روانی و شغلی قلدری پنهان بر کارکنان و سازمان
طبق مطالعات انجام‌شده، پیامدهای مخرب قلدری پنهان در محیط کار، با گذشت زمان خودش را نشان می‌دهد و باعث اختلالات روانی و ناکارآمدی سازمانی می‌شود. شناسایی این عواقب باید برای رهبران سازمان‌ها در اولویت قرار بگیرد تا برای مقابله با آن فوراً اقدام کنند.
در ادامه به برخی از پیامدهای قلدری پنهان و سایبری در محل کار اشاره کرده‌ایم.
- آسیب به سلامت روح و روان (استرس و اضطراب مزمن، افسردگی، بی‌خوابی، خستگی و بیماری‌های ناشی از استرس)
- کاهش عملکرد شغلی (کاهش بهره‌وری، افت تمرکز، افزایش اشتباهات، اهمال‌‌‌کاری و غیبت‌های مکرر)
- تأثیر منفی بر مسیر شغلی (از دست دادن فرصت ترفیع، ترک یا تغییر شغل برای فرار از محیط سمی)
- تخریب فضای تیمی (کاهش اعتماد، روحیه، خلاقیت و همکاری، ایجاد فضای ترس و انزوای قربانی)
- افزایش هزینه‌‌های مالی و اعتباری برای سازمان (افزایش ترک کارکنان، کاهش راندمان، خطر شکایت قانونی و از بین رفتن اعتبار شرکت)
راههای مقابله با قلدری پنهان
برای مقابله با قلدری پنهان، باید صبور باشید و با دقت رفتارهای سمی همکار یا مدیر خود را زیر نظر بگیرید. به هیچ عنوان نباید واکنشی از روی ناراحتی یا خشم نشان دهید، چون افراد سمی حتی از واکنش منفی شما هم تغذیه میکنند. اگر قربانی چنین رفتاری در محل کار خود شده‌اید، توصیه می‌کنیم موارد زیر را به‌ترتیب انجام دهید.
- شناسایی دقیق رفتارهای سمی: اولین قدم در مقابله، شناخت دقیق رفتارهای آزار خاموش است. یادداشت کردن مواردی که شما را ناراحت می‌کند یا آزارتان می‌دهد، میتواند به روشن شدن موضوع کمک کند. تا می‌توانید شواهد و مدارک واقعی جمع کنید که بیشتر آنها به موضوعات کاری مربوط باشد تا حواشی محل کار.
این افراد در ظاهر بسیار آرام و منطقی پیش می‌روند، اما هدف‌شان این است که شما را برافروخته کنند تا واکنش نامناسبی نشان دهید. سپس شما را متهم میکنند به این‌که بی‌احترامی کرده‌اید.
- گفت‌وگو با شخص مقابل: در صورت امکان، با فردی که با شما رفتارهای آزاردهنده دارد، به صورت محرمانه صحبت کنید و احساس خود را بیان کنید. گاهی با صحبت کردن می‌توان مشکلات را تا حد زیادی حل کرد. اما مراقب باشید که عصبانی نشوید، چون معمولاً این افراد در ظاهر بسیار آرام و منطقی پیش می‌روند، اما هدف‌شان این است که شما را برافروخته کنند تا واکنش نامناسبی نشان دهید. سپس شما را متهم میکنند به این‌که بی‌احترامی کرده‌اید یا زیادی حساس هستید.
- گزارش به مدیر ارشد یا مسئول منابع انسانی: اگر گفت‌وگو نتیجه نداد یا امکان‌پذیر نبود، بهتر است موضوع را به مدیر میانی، مدیر ارشد یا واحد منابع انسانی گزارش دهید.
- پیدا کردن حامی: چون این افراد معمولاً تیم تشکیل می‌دهند و به صورت گروهی شما را آزار پنهان می‌دهند، بهتر است با همکاران خود درمورد مشکل صحبت نکنید و به‌جای آن سعی کنید روابط محترمانه و دوستانه با آنها داشته باشید، حتی اگر با شما سرد برخورد میکنند. سخت است، ولی در چنین شرایطی نباید خودتان را منزوی کنید. به مرور زمان، همکاران با مشاهده رفتارهای سمی آن شخص و مقایسه با رفتار موجه شما، متوجه می‌شوند که داستان از چه قرار است.
- آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: یادگیری مهارت‌هایی مانند مدیریت استرس، تقویت عزت نفس و مهارت‌های ارتباطی به شما کمک می‌کند تا با این نوع آزارها بهتر مقابله کنید. فراموش نکنید در شرایطی که هیچ‌‌‌چیز تحت کنترل شما نیست، بهتر است به دنبال راهی باشید تا با آن شرایط کنار بیایید، بدون این‌که آسیب ببینید.
- مشورت با روان‌شناس: اگر آزار روانی قلدری شدید بود، مراجعه به روان‌شناس میتواند به شما کمک کند تا آسیب کمتری ببینید.
- ترک شغل: به عنوان آخرین گزینه، اگر با انجام دادن مراحل فوق نتیجه‌ای نگرفتید، بهتر است به دنبال کار دیگری باشید. هیچ‌چیزی مهم‌تر از سلامت روان شما نیست.
مثال قلدری پنهان در محل کار
برای درک بهتر، دو مثال در رابطه با قلدری پنهان در محیط کار زده‌ایم که در قالب دو مکالمه ارائه شده است. مثال اول در محل کار حضوری و مثال دوم در فضای دورکاری است.
مثال اول
به نمونه مکالمه‌ای دقت کنید که بین یک مدیر و کارمندش «سارا» در محیط کار شکل گرفت است.
مدیر: سلام سارا. دیدم که گزارش هفتگی رو فرستادی. خب… همون‌طور که انتظار داشتم، دوباره یه سری چیزها جا افتاده.
کارمند: سلام آقای مدیر. ممنون که بررسی کردید. اگه ممکنه بفرمایید کدوم بخش‌ها نیاز به اصلاح داره؟
مدیر: ببین سارا، اینا چیزاییه که توی جلسه‌های قبلی بارها درموردش صحبت کردیم. انتظار ندارم که هر بار بخوایم از اول همه‌چی رو برات توضیح بدیم. یه بار هم سعی کن خودت بفهمی.
کارمند: متوجه شدم. سعی می‌کنم بیشتر دقت کنم و اصلاحش کنم.
مدیر: خوبه. البته اگه بین مرخصی‌هات و کارهای شخصی‌ت وقت پیدا کردی! راستی، جلسه فردا رو هم فراموش نکن. البته اگه یادت بمونه…
در این مکالمه، لحن آقای رئیس با طعنه و تحقیر همراه است و کمی هم غیر محترمانه است که با هدف تخریب کارمندش مطرح شده است. همچنین، هیچ تلاشی برای کمک به کارمند خود در رفع مشکل نمی‌‌کند، در صورتی که این یکی از وظایف کاری اوست.
مثال دوم
این مکالمه بین سرپرست یک تیم و یکی از اعضای آن در فضای چت تیمی به صورت دورکاری انجام شده است.
علی: سلام نگار، من فکر می‌کنم ابزار جدیدی که برای مدیریت وظایف انتخاب کردید (TaskPro) شاید برای تیم ما مناسب نباشه. من قبلاً باهاش کار کردم. یه سری محدودیت داره که ممکنه روند کارمون رو کُند کنه.
نگار: ممنون علی. ولی ما این تصمیم رو با چند نفر از بچه‌های تیم در تماس دیروز گرفتیم. الان بهتره با همین ابزار بریم جلو.
علی: تماس دیروز؟ من اطلاعی نداشتم که جلسه بوده. به من نگفتین؟
نگار: نه، جلسه غیررسمی بود، فقط با چند نفر صحبت کوتاهی داشتیم. نیازی نبود همه در جریان باشن.
علی: باشه… فقط خواستم بدونید من تجربه مستقیم کار کردن با این ابزار رو دارم. شاید بتونه کمک کنه که تصمیم بهتری بگیریم.
نگار: الان وقت تغییر برنامه نیست. بریم جلو ببینیم چی می‌شه.
در ظاهر، این مکالمه رسمی و محترمانه است، اما علی با یک استراتژی هدفمند از فرآیند تصمیم‌گیری کنار گذاشته شده است و دیدگاه حرفه‌ای او نادیده گرفته می‌شود. این یک نمونه قلدری پنهان در محیط کار است.
نقش سازمان در پیشگیری از قلدری پنهان: از آموزش تا حمایت
فرهنگ سازمانی، بزرگ‌ترین عامل در شکل‌گیری یا مهار قلدری پنهان است. سازمانی که سیاست مشخص، آموزش مناسب و فضای گفت‌وگو ایجاد کند، محیط سالم‌تری خواهد داشت. موارد زیر میتواند به شرکت‌های مختلف کمک کند تا از ایجاد چنین مشکلی جلوگیری کنند.
- تدوین دستورالعمل رفتاری مشخص در فضای دورکاری و حضوری
- برگزاری دوره‌های سواد دیجیتال و مهارت ارتباطی
- ایجاد کانال‌های مشخصی برای گزارش محرمانه
- حمایت آشکار از قربانیان و برخورد روشن با افراد سمی
- سنجش سالانه سلامت روان محیط کار
- آموزش رفتار حرفه‌ای در فضای دیجیتال
سخن پایانی
قلدری دیجیتال بی‌صدا رخ می‌دهد، اما میتواند فرد را از نظر کاری به شدت فرسوده و منزوی کند. با افزایش سواد دیجیتال، می‌توان از بروز چنین رفتارهایی جلوگیری کرد و در صورت وقوع، برخورد حرفه‌ای و مؤثر داشت.
سازمان‌های موفق صرفاً به ابزارهای فناوری مجهز نیستند، بلکه به فرهنگ رفتاری دیجیتال سالم نیز پایبند هستند. سواد سایبری، دیوار دفاعی ما در برابر آسیب‌هایی است که در سکوت رخ می‌دهند.
نظر بدهید