دستیار هوش مصنوعی ماندانا
حتما بارها شنیده‌اید: افرادی که ساعات زیادی پشت میز می‌نشینند یا از موبایل‌شان زیاد استفاده می‌کنند، به مرور زمان دچار مشکلاتی در ناحیه‌ی گردن، شانه و کمر می‌شوند. اما این پیامد‌ها فقط شامل آسیب‌های فیزیکی نیست، بلکه می‌تواند بر «سلامت روان» نیز اثر منفی داشته باشد.
متخصصان هشدار می‌دهند که خم شدن زیاد روی گوشی فقط به گردن و ستون فقرات آسیب نمی‌زند و پژوهش‌های اخیر نشان داده که «وضعیت بدن» هنگام استفاده از موبایل می‌تواند روی «میزان استرس»، «تمرکز»، «خواب» و به طور کلی «سلامت روان» شما هم اثر بگذارد.
در این مقاله از نوشدارو به بررسی ارتباط بین حالت بدن هنگام استفاده از موبایل و اثر آن بر «سلامت روان» می‌پردازیم. همچنین راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن ارائه خواهیم کرد.
چگونه وضعیت بدن هنگام کار کردن با موبایل باعث استرس می‌شود؟
پژوهش‌های اخیر نشان داده که «وضعیت بدن» هنگام استفاده از موبایل می‌تواند روی «میزان استرس»، «تمرکز»، «خواب» و به طور کلی «سلامت روان» شما هم اثرگذار باشد.
وقتی سر به پایین خم می‌شود، عضلات گردن و شانه بار بیشتری را متحمل می‌شوند. این وضعیت که به «Text Neck» معروف است، با علائمی مانند موارد زیر همراه است:
- افزایش اسپاسم یا گرفتگی عضلات
- سردردهای مداوم و میگرنی
- کاهش کیفیت خواب
- خستگی زودرس
- تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز
«این علائم — به‌خصوص درد مزمن و اختلال خواب — می‌توانند با افزایش سطح استرس و نشانه‌های شبیه اضطراب همراه باشند و بدن را در حالت آماده‌باش و تنش نگه دارند؛ هرچند پژوهش‌ها هنوز رابطه‌ی دقیق علت‌ومعلولی بین حالت بدن حین کار با موبایل و هورمون‌های استرس را به‌طور قطعی تأیید نکرده‌اند.»
برای مطالعه درباره‌ی راه‌های کاهش استرس به کمک ویدیوهای الهام‌بخش، مطلب «راز کاهش استرس در ۵ دقیقه» را در وب‌سایت نوشدارو بخوانید.
تاثیر وضعیت بدن بر احساسات: از علم تا زندگی روزمره
در علوم شناختی مفهومی به نام «Embodied Cognition» یا «ذهن بدن‌مند» وجود دارد. این نظریه توضیح می‌دهد که ذهن و بدن در یک چرخه‌ی دوطرفه دائماً روی هم اثر می‌گذارند. به بیان ساده، فعالیت ذهنی ما به مغز محدود نیست و تمام بدن، از جمله سیستم عصبی، سیستم تنفسی، گردش خون، حواس و… را در بر می‌گیرد. بنابراین:
- وقتی افکار منفی داریم، بدن خمیده می‌شود.
- و زمانی که بدن خمیده می‌شود، ذهن راحت‌تر احساس منفی ایجاد می‌کند.
پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که در برخی موقعیت‌ها، نشستن صاف و باز نگه‌داشتن قفسه‌ی سینه با احساس قدرت، انرژی و خلق بهتر همراه است؛ در مقابل، وضعیت‌های خمیده بیشتر با خستگی و خلق منفی دیده می‌شوند. شدت این اثر معمولاً متوسط است و در همهٔ مطالعات یکسان گزارش نشده، اما جهت کلی نتایج، به نفع همین رابطه‌ی دوطرفه‌ی ذهن و بدن است.
چرا این مسئله برای والدین و کاربران مهم است؟
در بسیاری از کشورها از جمله ایران، کودکان و نوجوانان، به طور متوسط، روزانه بین ۵ تا ۷ ساعت در حال استفاده از تلفن همراه هستند. بیشتر این زمان در حالت نشسته و خمیده می‌گذرد. این الگوی تکرارشونده، علاوه بر آسیب‌های اسکلتی-عضلانی، می‌تواند بر موارد زیر نیز اثر منفی بگذارد:
- تنظیم خواب
- خلق و خو
- تمرکز در مدرسه
- عملکرد تحصیلی
- روابط اجتماعی
برای والدینی که به سلامت روان دیجیتال اهمیت می‌دهند، اصلاح این عادت رفتاری یکی از ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش‌های والدگری در عصر دیجیتال است که می‌تواند سلامت فرزندشان را به طور قابل‌توجهی بهبود دهد.
در نوشدارو بخوانید: «وابستگی عاطفی به هوش مصنوعی: بحران خاموش نوجوانان؟»
وضعیت بدن هنگام استفاده از موبایل چه چیزهایی را درباره شما آشکار می‌کند؟
بدن خمیده معمولاً نشانهی کاهش اعتمادبه‌نفس است و چنین برداشتی در ذهن دیگران ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد که خودِ مغز هم پیام‌های وضعیت بدنی را دریافت می‌کند و احساسات را مطابق با آن تنظیم می‌کند.
شیوه‌ی نشستن و اسکرول کردن معمولاً بازتابی از حالت ذهنی است. افرادی که زمان زیادی را روی گوشی خم می‌شوند، بیشتر احساس خستگی و کاهش انرژی می‌کنند. همچنین، این وضعیت ممکن است باعث برداشت اشتباه از شخصیت شما در محیط‌های اجتماعی شود، زیرا بدن خمیده معمولاً به نشانهی کاهش اعتمادبه‌نفس است و چنین برداشتی در ذهن دیگران ایجاد می‌کند.
البته این موضوع فقط برداشت دیگران نیست؛ و به نظر می‌رسد خودِ مغز نیز پیام‌های وضعیت بدنی را دریافت می‌کند و احساسات را مطابق با آن تنظیم می‌کند.
پنج روش ساده برای اصلاح وضعیت بدن
برای این‌که موبایل کمتر بر ذهن و بدن شما اثر منفی بگذارد، چند راهکار ساده و مؤثر وجود دارد. با رعایت این نکات ساده، استفاده طولانی از موبایل دیگر باعث خستگی شدید، درد گردن و شانه یا کاهش تمرکز نمی‌شود و بدن شما در وضعیت بهتری قرار می‌گیرد.
۱. بهبود وضعیت خواب و استفاده از تشک مناسب
تشک مناسب، به بهبود وضعیت ستون فقرات کمک می‌کند. وقتی ستون فقرات در طول شب در وضعیت درست قرار می‌گیرد، عضلات گردن و پشت کمتر تحت فشار قرار می‌گیرند و خواب عمیق‌تر و آرام‌تری خواهید داشت. این موضوع باعث می‌شود بدن شما برای فعالیت‌های روزانه و استفاده از گوشی یا کامپیوتر آماده‌تر باشد.
۲. استراحت و کشش منظم
هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه یک بار از جای خود بلند شوید، دست‌ها، شانه‌ها و پشت خود را کشش دهید و کمی قدم بزنید. حتی ۲۰ الی ۳۰ ثانیه کشش ساده باعث می‌شود عضلات شما شل شود، خون بیشتری به بافت‌ها برسد و خستگی و اسپاسم کاهش پیدا کند. این کار به‌ویژه هنگام استفاده طولانی از موبایل یا لپ‌تاپ بسیار مؤثر است.
۳. ورزش منظم و تقویت انعطاف‌پذیری
تمرینات ساده‌ای مانند چرخش شانه‌ها، خم و راست کردن گردن و کشش عضلات سینه به کمک دیوار می‌توانند عضلات پشت، گردن و شانه‌ها را تقویت کنند. این تمرین‌ها بدن را آماده نگه می‌دارند و از درد و خستگی ناشی از خم شدن طولانی مدت جلوگیری می‌کنند. انجام روزانه ۱۰ تا ۱۵ دقیقه از این تمرین‌ها تأثیر مفیدی خواهد داشت.
۴. یادآوری برای اصلاح وضعیت بدن
می‌توانید از یادآور یا ریمایندر روی گوشی خود استفاده کنید تا هر نیم ساعت یک بار وضعیت بدن خود را تغییر دهید. با یک نگاه کوتاه به خود در آینه یا کشش شانه‌ها، می‌توانید عادت‌های سالم را در طول روز تقویت کنید.
۵. نشستن و ایستادن صحیح هنگام استفاده از موبایل
اغلب افراد هنگام استفاده از موبایل سر خود را به جلو خم و شانه‌ها را گرد می‌کنند. برای کاهش فشار روی گردن و پشت می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- گوشی را به ارتفاع چشم یا کمی پایین‌تر از آن نگه دارید، نه روی پا یا نزدیک زمین.
- شانه‌ها را ریلکس و کمی به عقب باز کنید و سعی کنید قفسه‌ی سینه باز باشد.
- هر از گاهی از صندلی بلند شوید و کمی حرکت کنید.
سخن پایانی
موبایل بخش ثابت زندگی مدرن است، اما وضعیت بدن ما هنگام استفاده از آن را نمی‌توان نادیده گرفت. از خستگی و سردرد تا اضطراب و کاهش تمرکز، بسیاری از مشکلات روزمره ما ریشه در عادت‌هایی دارند که اصلاح‌پذیر است. آگاهی والدین و آموزش کاربران، به‌ویژه نوجوانان، می‌تواند نقش بزرگی در کاهش پیامدهای منفی ناشی از استفاده‌ی طولانی‌مدت از موبایل داشته باشد.در رابطه با مدیریت والدین در استفاده از تلفن همراه در کودکان و نوجوانان، مقاله‌ی «موبایل و تبلت برای کودک و نوجوان: روزی چند ساعت و چطور مدیریتش کنیم؟» را در وب‌سایت نوشدارو بخوانید.
نظر بدهید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.