در شرایط بحران و جنگ، کودکان بیش از بزرگسلان تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در چنین وضعیتی باید تلاش کنید که تا حد ممکن از آنها در برابر بروز آسیبهای روان محافظت کنید.
با این حال ممکن است بعضی از عوارض اجتناب ناپذیر باشند. در اینجا با برخی از علائم و نشانه‌های آسیب روان در کودکان و نوجوانان آشنا می‌شویم و در ادامه به راهکارها پرداخته‌ایم.
علائم آسیبهای روانی در کودکان و نوجوانان
والدین یا هر کسی که مسئولیت نگهداری از کودکان را بر عهده دارد، با دیدن برخی علائم در آنها می‌توانند متوجه آسیبهای روحی روانی شوند. دانستن این علائم و تشخیص به‌موقع می‌تواند به درمان و حمایت از آنها کمک زیادی بکند. در صورت مشاهده برخی از علائم زیر باید بیشتر به وضعیت روحی کودک رسیدگی کنید.
- تغییرات رفتاری (مانند اضطراب و استرس شدید)
- پرخاشگری مداوم
- مشکل در کنترل عواطف و احساسات
- عدم تمایل به برقراری روابط با دیگران
- ابراز ناتوانی در انجام دادن فعالیت‌های روزمره
- زیاد خوابیدن یا کم خوابیدن
- دیدن کابوس‌های فراوان
- عدم تمرکز
- مشکل پیدا کردن با دوستان و معلمان در مدرسه
- کاهش اعتماد‌به‌نفس
- وسواس فکری و عملی
- ابراز واکنش افراطی به مسائل ناراحت‌کننده
- منفی‌نگری و ابراز ناامیدی
- مرور مداوم خاطرات منفی
- به یاد نیاوردن برخی وقایع ناگوار
- دوری از برخی افراد یا مکان‌ها
- علائم جسمی مانند سردرد
- تصمیمات آنی گرفتن و دست زدن به کارهای پرخطر
- مصرف مشروبات الکی یا روی آوردن به سیگار و مواد مخدر (در نوجوانان)
راه‌های کنترل اضطراب در کودکان؛ توصیه‌هایی به والدین
یکی از مهم‌ترین علائم آسیب روانی ناشی از بحران در کودکان و نوجوانان، اضطراب است. برای این‌که بتوان آن را کنترل کرد، اول از همه باید والدین بر خودشان مسلط باشند و جو آرامی را در محل زندگی خود ایجاد کنند. در این صورت می‌توانند با صحبت کردن با هم و احساس امنیت دادن به رفع این نگرانی کمک کنند. راهکارهای زیر می‌تواند در کنترل اضطراب کودکان در جنگ مؤثر باشد.
۱. به حرف‌های آنها گوش کنید
وقتی کودک استرس زیادی را تحمل می‌کند، ممکن است سر هر موضوع به‌ظاهر بی‌اهمیت، رفتارهای عصبی و خشم زیادی از خودش بروز دهد. در چنین مواقعی، بدترین راه سرکوب کردن احساسات آنها است. اجازه بدهید خودشان را خالی کنند و با شما حرف بزنند. به حرف‌های آنها با دقت گوش کنید. جلوی گریه کردن یا داد زدنشان را نگیرید. بگذارید خودشان را از نظر روحی تخلیه کنند. این کار باعث می‌شود که آرام شوند. اما اگر این اتفاق زیاد پیش می‌آید، بهتر است به کمک مشاور راهی برای کنترل آن پیدا کنید.
۲. عوامل تنش‌زا را از آنها دور کنید
سعی کنید تا جایی که می‌توانید، هم خودتان و هم فرزندانتان را از شنیدن اخبار منفی و شبکه‌های اجتماعی دور نگه دارید. اجازه ندهید به چیزهای منفی فکر کنند و با آنها از آینده بهتر صحبت کنید. در عین حال، لازم است واقعیت جنگ را نیز برای آنها توضیح دهید تا بتوانند شرایط فعلی را درک کنند.
۳. از تراپیست کمک بگیرید
مشاوره با فرد متخصص در این دوران می‌تواند به حفظ آرامش و ایجاد محیطی با تنش کمتر کمک کند. تراپیست به شما تکنیک‌‌هایی یاد می‌دهد که برای کاهش اضطراب مؤثر است. تمرین‌‌هایی مانند نفس عمیق کشیدن، مدیتیشن، تصویرسازی ذهنی و پرت کردن حواس کودک، نمونه‌ای از این روش‌هاست. از دیگر توصیه‌های مشاور بازی‌های گروهی با کودکان است. با این کار ذهن کودک معطوف بازی می‌شود و برای مدتی به جنگ فکر نمی‌کند. دیدن فیلم و سریال‌های کمدی و قصه گفتن نیز کمک زیادی به آرامش روانی آنها خواهد کرد. پخش کردن موزیک‌های آرامش‌بخش نیز می‌تواند مفید باشد. اما اگر هیچ‌یک از این روش‌ها جواب نداد، شاید بهتر باشد که از روان‌پزشک کمک بگیرید تا به کمک قرص‌های آرام‌بخش بتواند اضطراب کودک را کنترل کند.
۴. از دوستان یا افراد نزدیک به کودک کمک بگیرید
گاهی والدین با وجود تلاش‌های زیاد برای ایجاد آرامش در فرزندان خود، نمی‌توانند کمک زیادی به آنها بکنند. در چنین مواقعی شاید دوست یا فردی که کودک به او احساس نزدیکی بیشتری می‌کند، می‌تواند احساس امنیت ایجاد کند و همدلی بیشتری داشته باشد. اگر در میان اقوام یا آشنایان خود شخصی را سراغ دارید که با حرف زدن و دیدن فرزند شما می‌تواند او را از این نگرانی دور کند، حتماً این کار را بکنید. حتی اگر او قبلاً از بعضی از معلم‌های خود تعریف کرده است و حس مثبتی به آنها داشته است، بدون شک در حل این مشکل می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.
چطور با کودکان خود درباره جنگ حرف بزنیم؟
برای این‌که کودک شما بتواند شرایط فعلی را بهتر درک کند و با بحران راحت‌تر کنار بیاید، باید مدام با او صحبت کنید. اما باید بدانید که چطور حرف بزنید و چه مسائلی را مطرح کنید. همچنین باید بفهمید که چه چیزی ذهن کودک شما را بیشتر از همه مغشوش کرده است. در ادامه به چند روش مختلف برای صحبت کردن با کودکان درباره جنگ اشاره کرده‌ایم.
۱. با آشنای مطمئنی هم‌فکری کنید
جنگ علاوه بر درگیری ذهنی کودکان، والدین را هم دچار بحران می‌کند. در چنین مواقعی، صحبت‌های کسی که افکار و احساساتش می‌تواند باعث هم‌ذات‌پنداری و ایجاد حس امنیت بکند، تأثیر زیادی دارد. اگر دوست یا آشنایی را دارید که مثل شما فرزند دارد و می‌توانید با او مشورت کنید، حتماً این کار را انجام دهید، زیرا ممکن است توصیه‌های او به شما در ایجاد ارتباط بهتر با کودکتان کمک کند.
۲. با کودک خود صادق باشید و برای ایجاد آرامش به او دروغ نگویید
اگر کودک سوالی در این درباره از شما می‌‌پرسد، سعی کنید به استناد به منابع خبری معتبر پاسخش را بدهید. او را در جریان هر چیزی که بین مردم شایعه می‌شود قرار ندهید. اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانید، به او دروغ نگویید. بگذارید درک کند که تحت هر شرایطی شما با او صادق هستید و قرار نیست با دادن وعده‌های پوچی که شاید هیچ‌وقت محقق نشود، او را بیهوده امیدوار کنید، چون در صورت محقق نشدن، آثار روانی بدتری به بار می‌آورد.
۳. افکار و احساسات آنها را پیگیری کنید
سعی نکنید با حدس زدن به این پی ببرید که کودک شما به چه چیزی فکر می‌کند. شاید اصلاً چیزی ذهنش را درگیر کرده باشد که تصورش را هم نمی‌کردید. خیلی واضح از او بپرسید که در حال حاضر به چه چیزی فکر می‌کند. اعتمادش را جلب کنید تا هر بار که دچار اضطراب می‌شود، احساساتش را با شما در میان بگذارد.
۴. با او از احساسات خودتان حرف بزنید
هیچ اشکالی ندارد که هر از گاهی شما هم با او درباره دغدغه‌‌های خود صحبت کنید و بگویید که از این اتفاق ناراحت هستید. بعد از مطرح کردن نگرانی‌های خود، می‌توانید به باورها، ارزش‌ها و هر آنچه برای مواجهه منطقی با این بحران نیاز است اشاره کنید. با این کار، فرزند شما حس می‌کند که تنها نیست و این اوضاع موقتی خواهد بود.
۵. به آنها احساس امنیت جانی بدهید
آنها را از این بابت مطمئن کنید که هر اتفاقی بیفتد، شما مراقبت آنها خواهید بود و تا زمانی که هستید، هیچ خطری جان آنها را تهدید نخواهد کرد. شاید لازم باشد با آنها درباره جنگ صحبت کنید و این اطمینان را بدهید که قرار نیست به ساختمان‌های مسکونی آسیبی وارد شود.
۶. مدام رفتارهای کودک خود را زیر نظر داشته باشید
وقتی با فرزند خود صحبت کردید و به او آرامش دادید، مرحله بعدی این است که او را زیر نظر داشته باشید تا در صورت مشاهده هر نوع تغییر رفتاری، دوباره با او صحبت کنید. این کار به فرزند شما احساس امنیت می‌دهد و می‌داند که همیشه در کنار او هستید تا حمایتش کنید.
پاسخ دادن به Rasool لغو پاسخ