سوختگی ممکن است در اثر تماس با عوامل مختلفی مانند حرارت (شعله، آب جوش، بخار)، مواد شیمیایی خورنده (مثل اسیدها)، یا جریان الکتریسیته ایجاد شود. نخستین گام در مدیریت موثر سوختگی، تشخیص شدت آن است. این تشخیص، مسیر درمان و اقدامات بعدی را تعیین می‌کند.
تشخیص شدت سوختگی
🔥 سوختگی‌های شدید
سوختگی شدید معمولاً با ویژگی‌های زیر شناخته می‌شود:
- آسیب به تمام لایه‌های پوست (سوختگی عمیق)
- پوست خشک و چرمی‌شکل
- قطر سوختگی بیش از ۸ سانتی‌متر یا گستردگی بیشتر از کف دست آسیب‌دیده
- درگیری نواحی حساس یا حیاتی مانند صورت، دست‌ها، پاها، مفاصل اصلی، باسن یا ناحیه تناسلی
تغییر رنگ پوست به سفید، قهوه‌ای یا سیاه
🔥 سوختگی‌های خفیف
هر سوختگی‌ای که ویژگی‌های بالا را نداشته باشد، خفیف محسوب می‌شود. معمولاً با موارد زیر همراه است:
- درد و التهاب موضعی
- ایجاد تاول
- اندازه‌ای کوچک‌تر از ۸ سانتی‌متر
کمک‌های اولیه در سوختگی‌های شدید
در صورت مواجهه با سوختگی شدید:
- بلافاصله با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید.
- فرد را از منبع سوختگی (مانند آتش یا ماده شیمیایی) دور کرده و از ایمنی محل اطمینان حاصل کنید.
- تنفس فرد را بررسی کنید. اگر دچار قطع تنفس شده و آموزش کمک‌های اولیه دیده‌اید، تنفس مصنوعی را آغاز کنید.
- لباس‌ها، جواهرات، کمربند و سایر وسایل تنگ را از اطراف محل سوختگی خارج کنید — به‌جز مواردی که به پوست چسبیده‌اند.
- محل سوختگی را با گاز استریل یا پارچه تمیز به‌آرامی بپوشانید.
- اگر دست یا پا دچار سوختگی شده، انگشتان را با گاز خشک از هم جدا کنید.
- در صورت امکان، ناحیه سوختگی را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا از تورم جلوگیری شود.
⛔ اقدامات ممنوع در سوختگی شدید
- محل سوختگی را فوت نکنید (سبب انتقال میکروب به زخم می‌شود).
- به فرد آسیب‌دیده خوراکی یا نوشیدنی ندهید.
- در صورت احتمال سوختگی راه هوایی، زیر سر فرد بالش نگذارید.
- محل سوختگی را در آب غوطه‌ور نکنید، چرا که ممکن است باعث افت دمای بدن (هیپوترمی) شود.
کمک‌های اولیه در سوختگی‌های خفیف
برای سوختگی‌های خفیف:
- محل سوختگی را فوراً زیر آب ولرم یا کمی خنک، به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه نگه دارید. (از یخ یا آب بسیار سرد استفاده نکنید.)
- سوختگی باعث تورم می‌شود. پیش از تورم ناحیه، حلقه، دستبند یا سایر وسایل تنگ را به‌آرامی خارج کنید.
- از ترکاندن تاول‌ها خودداری کنید؛ این مایع از زخم در برابر آلودگی محافظت می‌کند.
- اگر تاول ترکید، زخم را به‌آرامی تمیز کرده و با پماد آنتی‌بیوتیک (مانند موپیروسین یا تتراسایکلین) بپوشانید.
- پس از خنک کردن، از لوسیون مرطوب‌کننده (فاقد عطر و الکل) برای جلوگیری از خشکی پوست استفاده کنید.
- محل سوختگی را با گاز استریل و به‌صورت شل بانداژ کنید. از باندهای پرزدار نخی که ممکن است به زخم بچسبند استفاده نکنید.
- در صورت نیاز برای کاهش درد، از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
در هر نوع سوختگی، حفظ آرامش و اقدام سریع، نقشی حیاتی در کاهش آسیب‌ها و بهبود روند درمان دارد. در موارد مشکوک یا تردید، مراجعه به پزشک ضروری است.
نظر بدهید